Le preposizioni

İtalyanca’da edatlar oldukça zor ve karmaşık bir konudur. Yalnızca le preposizioni anlatan bir kitabım olduğumu söylersem durum anlaşılacaktır.

Ben öncelikle en sık kullanılan edatları, en sık kullanıldıkları anlamıyla anlatayım. Daha sonra cümle kurmaya başlayınca, farklı ifadeler içinde bol bol kullanarak diğer anlamlarını ve kullanım şekillerini daha rahat anlamanıza yardımcı olabilirim.

• di – aitlik bildiren iyelik eki –in, ın, un, ün (İngilizce of)

di Laura (Laura’nın), di mia madre (annemin), di chi (kimin)

• a – yön ve yer belirten ismin e hali ve de hali (İngilizce to ve at)

a casa (eve, evde), a scuola (okula, okulda), a Milano
(Milano’ya, Milano’da)

• da – çıkma, ayrılma bildiren ismin den hali (İngilizce from)

da Roma (Roma’dan), da casa (evden), da vicino (yakından)

• in – içinde veya ismin de hali (İngilizce in)

in Italia (İtalya’da), in una camera (bir odada), in due mesi (iki ayda)

In Italia aynı zamanda İtalya’ya anlamına gelir. Bu anlamlarda şehirler için a ve ülkeler için in kullanılır. A Madrid (Madrid’e, Madrid’de), in Spagna (İspanya’ya, İspanya’da).

• su – üstüne ve üstünde (İnglizce on)

su una montagna (bir dağın üstünde/üstüne), su un divano (bir kanepenin/divanın üstünde/üstüne)

Bu anlattığım cinque preposizioni önündeki sözcüğün articolo’su ile birleşiyor. Daha önce verdiğim örneklerde özellikle articolo’suz kullanıldığı durumları seçtim veya sonrasında un, una gibi articolo indeterminativo kullandım.

Şimdi bu edatları articolo’lu bir sözcükle nasıl kullanacağımıza bakalım. Bir tablo yaparak incelersek daha kolay anlayabilir, gerektiğinde hemen başvurabiliriz.

dalla finestra (pencereden), al mare (denize, denizde), del film (filmin), sul tavolo (masanın üstünde, üstüne), al tavolo (masaya, masada), nella borsa (çantada), sullo sgabello (taburenin üstünde), all’alba (şafak vakti), della camera, (odanın), nell’autobus (otobüste), dei bambini (çocukların), degli amici (arkadaşların), sui piatti (tabaklarda, tabaklara), nelle tazze (fincanlarda), dalle informazioni (bilgilerden), sulle foto (fotoğrafların üstüne, üstünde), dai libri (kitaplardan), dagli alberi (ağaçlardan)

Buona festa della mamma yazımda di ve la (la mamma/madre) birleşip della olmuştu, 1 Mayıs’ta yazdığım Buona festa dei lavoratori’de (i lavoratori) ise di ve i bir araya gelip dei olmuştu. O zaman, Haziran’da da Buona Festa del papà adlı bir yazıda Babalar Gününü kutlarken di edadı ve il (il papà/padre) articolo’sunu birleştirip del ile bir tamlama oluşturacağız demek ki!

Bu tabloyu (la tabella delle preposizioni articolate) ezberleyip kafa karıştırmak yerine gördüğünüz kalıplarda dikkatli olup pratik bir şekilde öğrenmeniz daha kolay olacaktır, un suggerimento dall’insegnante (öğretmenden bir öneri).

Ben de alışmanız için yazıların içindeki İtalyanca ifadelerde daha çok kullanmaya çalışacağım.

Bu en zor kısmı atlattıktan sonra diğer edatlara bakalım:

• per – için (İngilizce for)

per un amico, per la lezione, per i bambini, per gli amici

• con – ile (İngilizce with)

con la carta di credito, con l’aiuto di un amico (bir arkadaşın yardımıyla)

Nadiren col veya colla olarak articolo ile birleşip kullanılsa da quasi sempre (neredeyse her zaman) ayrı rastlayacaksınız.

• fra/tra – arasında (İngilizce between, among)

tra amici, fra Venezia e Padova, tra fratelli, fra l’auto e la bici

Bu iki preposizione aynı anlamdadır ve istediğinizi kullanabilirsiniz. Tek kural, tra ile başlayan bir sözcükten önce tra ve fra ile başlayan bir sözcükten önce de fra kullanılmaz. (tra fratelli, tra Franca e Spagna, fra traduttori)

Yani Socializzazione tra due balconi adlı yazımı Socializzazione fra due balconi olarak da adlandırabilirdim.

Bu iki balkon arası sosyalleşme de İtalya’dan:

Fra ve tra edatları bir zaman birimi ile kullanıldığında ‘içinde’ anlamına gelir: fra dieci minuti (on dakika içinde), tra due mesi (iki ay içinde), fra un anno (bir yıl içinde), tra quattro ore (dört saat içinde).

Ci vediamo fra qualche giorno! (Birkaç gün içinde görüşürüz)