Geniş Zaman ve Şimdiki Zaman, kurallı fiiller!
Essere (olmak) ve avere (sahip olmak) fiillerinin geniş zaman çekimlerini ve soru sözcüklerini öğrenip cümle kurmaya başlamıştık, şimdi sıra diğer fiillerde.
Hem geniş zaman, hem de şimdiki zaman için Presente Indicativo kullanacak, kurduğumuz cümlelere farklı vurgularla farklı anlamlar verip soruya dönüştüreceğiz.
Yani una fava (bir bakla tanesi) ile due piccioni (iki güvercin) avlayacağız!
İtalyanca’da mastar halindeki fiiller -are, -ere veya -ire mastar ekleriyle biter.
Daha önce öğrendiğimiz essere ve avere kuralsız fiillerdi.
Neyse ki çekimleri kuralsız olan fiillerin sayısı çok fazla değil. Biz öncelikle kurallı fiillerin bu zamanda, mastar ekini attıktan sonra, hangi ekleri aldığına birer örnekle bakalım. Fiillerimiz preparare (hazırlamak), prendere (almak) ve partire (yola çıkmak, ayrılmak) olsun.
Burada hemen dikkat çekmek istediğim şey, diğer şahıslardan farklı olarak üçüncü çoğul şahıs (loro) çekiminde preparaano diye a harfini uzatarak değil, preparAno diye vurgu yaparak kısa okuyacağız. Benzer şekilde, prendoono ve partoono değil, prendOno ve partOno gibi kısa vurgulu okuyacağız. Bunu en başta doğru öğrenmemiz gerekir, yanlış alıştıktan sonra düzeltmek zor oluyor.
Bu çekilmiş fiillerden rastgele birkaç tane seçip ne anlamlara gelebileceğini görelim:
preparo – hazırlarım, hazırlıyorum, hazırlar mıyım, hazırlıyor muyum, hazırlayayım, hazırlayayım mı
prepara – hazırlar, hazırlıyor, hazırlar mı, hazırlıyor mu ve resmî hitap ile hazırlarsınız, hazırlıyorsunuz, hazırlar mısınız, hazırlıyor musunuz
prendi – alırsın, alıyorsun, alır mısın, alıyor musun
prendiamo – alırız, alıyoruz, alır mıyız, alıyor muyuz, alalım, alalım mı
partite – ayrılırsınız, ayrılıyorsunuz, ayrılır mısınız, ayrılıyor musunuz
partono – ayrılırlar, ayrılıyorlar, ayrıırlar mı, ayrılıyorlar mı
Şimdi alfabetik sıraya göre –are, –ere ve –ire mastar ekleri ile biten düzenli fiilleri listeliyorum. Verdiğimiz örneklere göre bu fiilleri çekip cümleler kurabilir öğrendiğimiz soru sözcükleri ile soru cümleleri kurabilirsiniz.
-are ile biten kurallı fiiller:
abitare, aiutare, arrivare, ascoltare, aspettare, ballare, cambiare, camminare, cantare, cenare, cercare, chiamare, cominciare, comprare, contare, dimenticare, domandare, firmare, fumare, giocare, girare, guardare, guidare, gustare, imparare, insegnare, invitare, lasciare, lavare, lavorare, mangiare, mostrare, notare, nuotare, pagare, parlare, passare, pensare, portare, pranzare, provare,
raccontare, regalare, regolare, ricordare, ritornare, sembrare, sperare, studiare, tagliare, tirare, trovare, viaggiare
-ere ile biten kurallı fiiller:
accendere, assistere, assumere, attendere, cadere, chiedere, chiudere, condividere, conoscere, correre, credere, crescere, decidere, dividere, esistere,
insistere, leggere, mettere, nascondere, perdere, permettere, piangere, prendere, promettere, ridere, risolvere, rispondere, rompere, scendere, scrivere,
sorridere, spendere, spingere, succedere, temere, trasmettere, vedere, vincere, vivere
-ire ile biten verbi regolari:
aprire, avvertire, bollire, coprire, dormire, fuggire, inghiottire, investire, mentire, offrire, seguire, sentire, servire, soffrire, vestire
-ire ile biten şu fiillerde ise birinci, ikinci ve üçüncü tekil ile üçüncü çoğul şahısta kök ve geniş zaman eki arasına –isc– girecek ve kurallı fiiller gibi çekilecek:
capire, finire, garantire, gestire, preferire, proibire, pulire, punire, spedire
Bunlardan capire (anlamak), finire (bitirmek), spedire (göndermek) ve preferire (tercih etmek) fiillerinin çekimine bakalım:
capisco, capisci, capisce, capiamo, capite capiscono
finisco, finisci, finisce, finiamo, finite, finiscono
spedisco, spedisci, spedisce, spediamo, spedite, spediscono
preferisco, preferisci, preferisce, preferiamo, preferite, preferiscono
Capisci, vero?
Sizi yardımcım Alessandro ile baş başa bırakıyorum, kurallı fiillerin şimdiki zaman çekimini anlatacak. Bu dersi kitabımdan aldım, benim anlattığım şekilde ve sırada olduğu için en uygun bu videoyu buldum.
Una persona madrelingua olması da ayrıca önemli tabii:
Bu kanaldaki diğer videolara da baktım şimdi, benim tarzımla (delimsi) bire bir örtüşüyor, çok sevindim. Pratik amaçlı videoları oradan paylaşacağım.
Daha önce anlattığım avere (sahip olmak) fiiilini tekrarlamak isterseniz:
Domani impariamo i verbi irregolari (yarın kuralsız fiilleri öğreniyoruz)!
Not: Yalnızca ders notlarına bakmak için soldaki Gramer kategorisinde topladığım yazıları görüntülemenizi öneririm, eskiden yeniye doğru.
Daha önce yayınladığım konularla ilgili güzel videolar ekliyorum, isterseniz tekrar üzerinden geçin!
