Pronuncia (telaffuz) kurallarını anlatırken Türkçe veya İngilizce’ye benzeyen ya da kulağınıza aşina gelen sözcüklerden örnekler vereceğim. Böylece, telaffuz kurallarını öğrendiğinizde cento (yüz) sözcük daha öğrenmiş olacaksınız.
La lettera C:
C harfi a, o veya u kalın sesli harflerin birinden önce geldiğinde k sesi verir.
camera (oda), carta (kağıt, kart), cane (köpek)
cuore (kalp, yürek), poco (az), conto (hesap )
C harfi e ve i ince sesli harflerin birinden önce geldiğinde ç sesi verir.
centro (merkez, orta), cento (100), cinema (sinema)
dieci (10), cena (akşam yemeği), cucina (mutfak)
C harfinden sonra -he veya -hi geldiğinde ke veya ki sesini elde ederiz. Yani araya eklenen h harfi ile alfabede olmayan k sesini yakalamış oluyoruz.
che, (ne), perché (neden, çünkü), chi(kim)
amiche (arkadaşlar, kız), anche (ayrıca, dahi), chiuso/a (kapalı)
Bu kurala göre, İtalyan bebek ve çocuk ürünleri markası Chicco’yu yanlış telaffuz ettiğimizi göreceksiniz. Ben de arkamdan gülüşülmesin diye çoğunlukla Kikko yerine Çikko diyorum.
C harfinden sonra -ia, -io veya -iu geldiğinde ise ça, ço veya çu sesi verir.
ciao (merhaba, hoşçakal), ciuccio (emzik), cioccolato (çikolata)
ciotola (kâse, çanak), carciofo (enginar), marciapiede (kaldırım)
La lettera G:
G harfi a, o veya u kalın sesli harflerin birinden önce geldiğinde g sesi verir.
gatto (kedi), garantia (garanti), pagare (ödemek)
gonna (etek), gondola (gondol), gusto (tat, zevk)
G harfi e ve i ince sesli harflerin birinden önce geldiğinde c sesi verir.
generale (genel, general), piangere (ağlamak)
ginnastica (jimnastik), Germania (Almanya)
G harfinden sonra -he veya -hi geldiğinde ge veya gi sesini elde ederiz.
alberghi (oteller), targhe (plakalar, tabelalar)
ghiaccio (buz), ghepardo (çita)
Bu hece sözcük sonunda ise sözcüğün çoğul olduğunu düşünmeliyiz.
G harfinden sonra -ia, -io veya -iu geldiğinde ise ca, co veya cu sesi verir.
giallo (sarı), giorno (gün), giù (aşağıda, aşağıya), giovane (genç)
G harfi -li harflerinden önce geldiğinde ly ve n harfinden önce geldiğinde ny sesi verir.
figlio (erkek çocuk, oğul), figlia (kız çocuk), meglio (daha iyi)
biglietto (bilet), Spagna (İspanya), Bologna (İtalya’da şehir)
La lettera S:
S harfi Türkçe’de olduğu gibi s ama iki sesli harf arasında ise z sesi verir.
sera (akşam), antipasto (meze), rosso (kırmızı)
casa (ev), chiesa (kilise), rosa (pembe, gül)
S harfinden sonra -ca, -co veya -cu gelirse ska, sko veya sku sesi verir.
scarpa (ayakkabı), scala (merdiven, ölçek), scuola
(okul), scalino (basamak), scorso (geçen, hafta veya ay gibi)
scuro (koyu renk, esmer)
S harfinden sonra -ce veya -ci gelirse şe veya şi sesi verir.
pesce (balık), conoscere (tanımak, bilmek)
uscire (dışarı çıkmak), uscita (çıkış)
S harfinden sonra -cia, -cio veya -ciu gelirse şa, şo veya şu sesi verir.
sciarpa (eşarp, kaşkol), sciopero (grev)
asciugamano (havlu), sciogliere (erimek)
S harfinden sonra -che veya -chi gelirse ske veya ski sesi verir.
scherzo (şaka), schiena (sırt), schermo (ekran), schiavo (köle)
S harfinden sonra b, d, g, l, m, n, r, v yumuşak sessiz harflerden biri gelirse z sesi verir.
sgabello (tabure), sbaglio (hata), sdraio (şezlong)
sdraiarsi (uzanmak), Svizzera (İsviçre), svizzero (İsviçreli)
La lettera I:
I harfi a, e, o ve u gibi diğer sesli harflerden önce veya sonra geldiğinde y sesi verir.
Italia (İtalya), famiglia (aile), noi (biz)
sedia (sandalye), sei (6), Dio (Tanrı)
La lettera Z:
Z harfi sert bir şekilde okunur ve Türkçe’deki ts sesini verir.
pizza (pizza), piazza (meydan), zucchero (şeker)
zio (amca, dayı), zia (hala, teyze), grazie (teşekkürler)
La lettera Q:
Q harfinden sonra her zaman u gelir ve ku sesi verir. Qu harflerinden sonra gelen a, e, i ve o sesli harfleri Q harfinin okunuşunu etkilemez.
qui (burada, buraya), quanto (ne kadar), quanti/quante (kaç tane)
quando (ne zaman), questo (bu), quotidiano (gazete ve günlük, sıfat)
La lettera H:
İtalyanca’da H harfi okunmaz, bu harfle başlayan az sayıdaki sözcük yabancı kökenlidir.
hobby (hobi), habitat (habitat), hardware (donanım), hockey (hokey)
Acca harfine yalnızca avere (sahip olmak) fiilinin geniş zaman tekil şahıs çekimlerinde ve üçüncü çoğul şahıs çekiminde (ho, hai, ha ve hanno) rastlayacağız ama okumayacağız.
Bu nedenle bu poverina (zavallıcık) non capire un’acca (hiçbir şey anlamamak), non saperne un’ acca (bir konuda hiçbir şey bilmemek), non valere un’acca (hiç değmemek) gibi ‘hiçlik’ ifade eden modi di dire’de (deyimler) boy gösterir.
Telaffuz kurallarının tam da anlattığım ve örneklediğim gibi özetlendiği bir video buldum: