Eğlenerek İtalyanca öğrenmek isteyenler için hazırladığım bloguma hoşgeldiniz! Öğrenmeye yeni başlıyorsanız, bütünlük açısından başta Gramer kategorisindekiler olmak üzere tüm yazıları ilkinden itibaren sırayla okumanızı öneririm..
Alfabede olmayan K ve Y için diğer harfler seferber olurken, alfabede olup da okunmayan ve üstelik diğer harfler tarafından dışlanan H küsüp kaçmasın da ne yapsın?
1920-1980 yılları arasında yaşayan, İtalya’nın bir numaralı çocuk kitapları yazarı Gianni Rodari’nin L’Acca in fuga adlı öyküsünde, alfabedeki harflerin “O suratla alfabede işin ne, kimsenin seni telaffuz etmediğini biliyor musun yoksa bilmiyor musun?” diye dalga geçtiği H’nin sabrı taşar ve kendine değer verilen başka dillerin olduğu diyarlara doğru yola çıkar. Aklında H harfinin çok önemli olduğunu duyduğuGermania vardır.
Ancak, o yola çıkar çıkmaz chiese (kiliseler) bombardıman altında kalmış gibi çöker, chioschi (satış büfeleri) aniden hafifleşip havalanır ve gazeteler, biralar, meyve suları etrafa saçılır. Gökten cherubini (çocuk melekler) düşmeye başlar, H olmadan kanatsız kalmış gibidirler. Chiavi (anahtarlar) açmaz olur, dışarıda kalanlar açıkta uyumak zorunda kalır. Akordu bozulan chitarre (gitarlar) tencerelerden beter ses çıkarmaya başlar. Chianti şaraplarının tadı bozulur, zaten içmek de mümkün olmaz artık çünkü bicchieri (bardaklar) paramparça olur. H ortadan kaybolduğunda duvara çakılmakta olan chiodo (çivi) çekicin altında tereyağı gibi erir. Ertesi sabah, Alplerden İyon Denizi’ne kadar tek bir horozdan chicchirichi sesi gelmez. Geniş bir arama operasyonu başlar, sınırlara uyarı yapılır.
Derken pasaportu olmayan H, Avusturya’ya kaçak giriş yapmaya çalışırken yakalanır. Dizlerinin üzerinde H’ye yalvaranlar, o olmadan Dante Alighieri’nin adını bile telaffuz edemediklerini söyler. Chiavari halkı ona deniz kenarında bir villa sözü verir. İyi kalpli H kalarak chiacchierare (sohbet etmek, çene çalmak) fiilinin ve chicchessia (herhangi biri, olumsuz cümlede hiç kimse) zamirinin yüreklerine su serper. Ancak ona saygı göstermek gerekir, yoksa yine gider.
Anlatıcı ise miyop olduğunu ve senza occhiali (gözlüksüz) şuradan şurayı göremediğini ekliyor hikayenin sonuna.
Bu arada, chicchessia sözcüğü sizi korkutmasın, hikâyede geçtiği için kullandım, her iki anlamı için de daha yaygın kullanılan sevimli sözcükler var.
Ben de telaffuz kurallarını anlatırken onu sona bıraktığım için suçluluk duydum ve korktum şimdi.
Ya benden de giderse Acca, alim arap olur vallai billai!
Pronuncia(telaffuz) kurallarını anlatırken Türkçe veya İngilizce’ye benzeyen ya da kulağınıza aşina gelen sözcüklerden örnekler vereceğim. Böylece, telaffuz kurallarını öğrendiğinizde cento (yüz) sözcük daha öğrenmiş olacaksınız.
La
lettera C:
C harfi a, o veya u kalın sesli harflerin birinden önce geldiğinde k sesi verir.
camera (oda), carta (kağıt, kart), cane (köpek)
cuore (kalp, yürek), poco (az), conto (hesap )
C harfi e ve i ince sesli harflerin birinden önce geldiğinde ç sesi verir.
centro (merkez, orta), cento (100), cinema (sinema)
dieci (10), cena (akşam yemeği), cucina (mutfak)
C harfinden sonra -he veya -hi geldiğinde ke veya ki sesini elde ederiz. Yani araya eklenen h harfi ile alfabede olmayan k sesini yakalamış oluyoruz.
che, (ne), perché (neden, çünkü), chi(kim)
amiche (arkadaşlar, kız), anche (ayrıca, dahi), chiuso/a (kapalı)
Bu kurala göre, İtalyan bebek ve çocuk ürünleri markası Chicco’yu yanlış telaffuz ettiğimizi göreceksiniz. Ben de arkamdan gülüşülmesin diye çoğunlukla Kikkoyerine Çikkodiyorum.
C harfinden sonra -ia, -io veya -iu geldiğinde ise ça, ço veya çu sesi verir.
I harfi a, e, o ve u gibi diğer sesli harflerden önce veya sonra geldiğinde y sesi verir.
Italia (İtalya), famiglia (aile), noi (biz)
sedia (sandalye), sei (6), Dio (Tanrı)
La lettera Z:
Z harfi sert bir şekilde okunur ve Türkçe’deki ts sesini verir.
pizza (pizza), piazza (meydan), zucchero (şeker)
zio (amca, dayı), zia (hala, teyze), grazie (teşekkürler)
La lettera Q:
Q harfinden sonra her zaman u gelir ve ku sesi verir. Qu harflerinden sonra gelen a, e, i ve o sesli harfleri Q harfinin okunuşunu etkilemez.
qui (burada, buraya), quanto (ne kadar), quanti/quante (kaç tane) quando (ne zaman), questo (bu), quotidiano (gazete ve günlük, sıfat)
La lettera H:
İtalyanca’da H harfi okunmaz, bu harfle başlayan az sayıdaki sözcük yabancı kökenlidir.
hobby (hobi), habitat (habitat), hardware (donanım), hockey (hokey)
Acca harfine yalnızca avere(sahip olmak) fiilinin geniş zaman tekil şahıs çekimlerinde ve üçüncü çoğul şahıs çekiminde (ho, hai, ha ve hanno) rastlayacağız ama okumayacağız.
Bu nedenle bu poverina (zavallıcık) non capire un’acca(hiçbir şey anlamamak), non saperne un’ acca (bir konuda hiçbir şey bilmemek), non valere un’acca (hiç değmemek) gibi ‘hiçlik’ ifade edenmodi di dire’de (deyimler) boy gösterir.
Telaffuz kurallarının tam da anlattığım ve örneklediğim gibi özetlendiği bir video buldum:
